مدت هاست که به این مسئله فکر می کنم، در اینجا روشی که خود امتحان کردم و نتیجه گرفتم را برای شما بیان می کنم.
شما حتما دیده اید وقتی جراحتی به بدن انسان وارد می شود، بدن بلافاصله شروع به ترمیم و بازسازی خود می کند. و یعد از مدتی اثری از آن جراحت بر روی بدن نمی ماند.
در مبحث تقدم و تأخر امور در قرآن دو مثال را مطرح می نمایم یکی در امر به معروف و نهی از منکر، که چه کسی می تواند این امر را انجام دهد در آیه 112 سوره توبه1می فرماید: کسی که می خواهد امر به معروف و نهی از منکر انجام دهد. اول باید شرایط مومنان را در خود محقق کند، بعد صلاحیت این کار را پیدا خواهد کرد، بعد از محقق شدن آن شرایط است که حرفش اثر دارد. و دیگری در تفسیر سوره بقره2 در ضمن تفسیر بیان کردند. که اول ماده بود یا کلمه؛ در این آیه شریفه خدا می فرماید بشو بعد موجود می شود. پس طبق این آیه ابتدا کلمه و شعور بود بعد ماده به وجود آمد.
لذا این فرضیه به ذهنم رسید که تقدم امور در قرآن یک قاعده باشد یعنی کسی که می خواهد امر به معروف و نهی از منکر کند اول باید توبه کند بعد از عبادت کنندگان بشود و... سپس امر به معروف و نهی از منکر کند. و مثال هایی از این دست. به همین دلیل باید به تقدم و تأخر در فرمامین قرآن دقت کرد و به همان روش عمل نمود.
1. التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدونَ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنکَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ [آن مؤمنان] همان توبهکنندگان پرستندگان سپاسگزاران روزهداران رکوعکنندگان سجدهکنندگان وادارندگان به کارهاى پسندیده بازدارندگان از کارهاى ناپسند و پاسداران مقررات خدایند و مؤمنان را بشارت ده.
2. إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُن فَیَکُونُ چون به کارى فرمان دهد فقط به آن مىگوید باش پس مىباشد.